2017-VI / Zadanie 1. (0–1)
Konfiguracja elektronów w pewnym kationie żelaza w stanie podstawowym jest następująca:
1s² 2s²2p⁶ 3s²3p⁶3d⁵
Napisz wzór opisanego kationu żelaza oraz przedstaw graficznie konfigurację elektronów trzeciej powłoki w tym kationie w stanie podstawowym.

Wzór kationu....................

Graficzny zapis konfiguracji elektronów trzeciej powłoki ..........................................

2017-VI / Zadanie 2. (0–1)
Elektrony walencyjne w atomach (w stanie podstawowym) pewnego pierwiastka, którego symbol oznaczono umownie literą X, mają następującą konfigurację:
5s²5p⁵ 
Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.
1. Opisany pierwiastek X jest niemetalem.     P F
2. Pierwiastek X tworzy aniony proste o ogólnym wzorze X^–.      P F
3. Maksymalny stopień utlenienia, jaki pierwiastek X przyjmuje w związkach chemicznych, jest równy V.  P F

2017-VI / Zadanie 3. (0–1)
Konfiguracja elektronów uczestniczących w tworzeniu wiązań atomu pierwiastka Z jest następująca: 3d³4s² .
Napisz symbol chemiczny pierwiastka Z, dane dotyczące jego położenia w układzie okresowym oraz symbol bloku konfiguracyjnego (energetycznego), do którego należy ten pierwiastek.

Symbol pierwiastka ............
Numer okresu ....................
Numer grupy ......................
Symbol bloku .....................

2017-VI / Zadanie 5. (0–1)
Miarą polaryzacji wiązania jest udział jonowego charakteru w tym wiązaniu:
procentowy udział jonowego charakteru w wiązaniu = 16 ·│x₂ – x₁│+ 3,5 ·│x₂ – x₁│², gdzie x₁ i x₂ oznaczają elektroujemności pierwiastków tworzących wiązanie.
^{Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004.}
Poniżej zapisano informacje dotyczące wiązania jonowego. Rozstrzygnij, która z nich jest prawdziwa. Zaznacz P przy zdaniu prawdziwym.
1. Biorąc pod uwagę dotychczas znane pierwiastki, nie istnieją związki chemiczne, w których wiązania są w 100% jonowe. ......
2. Udział wiązania jonowego wynosi 0% tylko w przypadku wiązań tworzonych przez atomy tego samego pierwiastka. ......
3. Fluorek rubidu to związek, w którym udział wiązania jonowego (około 87%) jest największy. .....

2017-VI / Zadanie 7. (0–1)
W cząsteczkach CH₄, NH₃ i H₂O występuje ten sam typ hybrydyzacji orbitali walencyjnych atomu centralnego, ale w każdej z tych cząsteczek wartość kąta pomiędzy wiązaniami jest inna. Wynosi ona około 109° w cząsteczce CH₄, około 107° w cząsteczce NH₃ i około 105° w cząsteczce H₂O.
Określ typ hybrydyzacji (sp, sp² , sp³ ) orbitali walencyjnych atomu centralnego w cząsteczkach CH₄, NH₃ i H₂O oraz napisz, co jest przyczyną różnicy wartości kąta pomiędzy wiązaniami w tych cząsteczkach.

Typ hybrydyzacji: .................................
Wyjaśnienie: ........................................

2017 VI / Zadanie 25.
Metaliczny cynk roztwarza się w alkalicznych roztworach zawierających aniony azotanowe(V) zgodnie ze schematem:
Zn + NO₃^– + OH^– + H₂O →  Zn(OH)₄^2– + NH₃ 

Zadanie 25.1. (0–1)
Napisz w formie jonowej, z uwzględnieniem liczby oddawanych lub pobieranych elektronów (zapis jonowo-elektronowy), równania procesów redukcji i utleniania zachodzących podczas tej reakcji. Uwzględnij fakt, że reakcja zachodzi w środowisku alkalicznym.

Równanie procesu redukcji: .................................................................................
Równanie procesu utleniania:..............................................................................

Zadanie 25.2. (0–1)
Dobierz i uzupełnij współczynniki stechiometryczne w poniższym schemacie.

...Zn + ...NO₃^– + ...OH^– + ...H₂O →  ...Zn(OH)₄^2– + ...NH₃ 

2017-VI / Zadanie 8.
Pewien związek organiczny ulega reakcji rozkładu. Energia aktywacji tej reakcji jest niezerowa (E_A > 0). Przeprowadzono doświadczenie, w którym badano szybkość reakcji rozkładu związku X. W tym celu mierzono w odstępach co 2·10³ sekund stężenie molowe związku X w ciągu pierwszych 12·10³ sekund od momentu zainicjowania reakcji. Następnie obliczono średnią szybkość reakcji rozkładu związku X w przedziałach czasu po 2·10³ sekund. Przedziały te oznaczono numerami od I do VI. Zależność średniej szybkości reakcji rozkładu związku X od czasu zilustrowano na poniższym wykresie.

^{Na podstawie: P.W. Atkins, C.A. Trapp, M.P. Cady, C. Giunta, Chemia fizyczna. Zbiór zadań z rozwiązaniami, Warszawa 2001.}

Zadanie 8.1. (0–1)
Określ jednostkę, w jakiej wyrażona jest szybkość reakcji w opisanym doświadczeniu.
..................................
Zadanie 8.2. (0–1)
Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Zaznacz literę P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo literę F – jeżeli jest fałszywa.
1. Wzrost temperatury, w której zachodzi reakcja rozkładu związku X, poskutkuje zwiększeniem szybkości tej reakcji. P F
2. Średnia szybkość reakcji rozkładu związku X jest tym większa, im mniejsze jest stężenie tego związku. P F
3. Zależność szybkości reakcji rozkładu związku X od czasu jest liniowa. P F

2017 VI / Zadanie 20. (0–2)
Do dwóch probówek zawierających świeżo strącony biały osad wodorotlenku ołowiu(II) dodano oddzielnie stężony wodny roztwór wodorotlenku sodu (probówka I) oraz wodny roztwór kwasu octowego (probówka II). Przebieg doświadczenia zilustrowano na poniższym rysunku
.
W obu probówkach zaobserwowano roztworzenie osadu wodorotlenku ołowiu(II).

Napisz w formie jonowej równania reakcji, które zaszły w obu probówkach. W związkach kompleksowych kation ołowiu Pb²⁺ przyjmuje liczbę koordynacyjną równą 4. Określ charakter chemiczny wodorotlenku ołowiu(II).
Probówka I: ...........................................................
Probówka II: ..........................................................
Charakter chemiczny wodorotlenku ołowiu(II): .........................................................................

2017 VI / Zadanie 26. (0–1)
Teoria kwasów i zasad Brønsteda opisuje właściwości kwasowo-zasadowe substancji nie tylko w roztworach wodnych, ale także w roztworach innych rozpuszczalników umożliwiających wymianę protonu między tworzącymi je drobinami. Na właściwości kwasowo-zasadowe substancji rozpuszczonej istotny wpływ ma powinowactwo cząsteczek rozpuszczalnika do protonu. Zależnie od właściwości rozpuszczalnika rozpuszczana substancja może się stać kwasem albo zasadą.
^{Na podstawie: W. Ufnalski, Równowagi jonowe, Warszawa 2004.}

Uzupełnij tabelę – wpisz wzory sprzężonych kwasów lub zasad Brønsteda.

2017 VI N / Informacja do zadań 16.–18.
Wodny roztwór soli amonowej kwasu HX ma odczyn kwasowy, a wodny roztwór soli sodowej kwasu HZ ma odczyn zasadowy.
Przeprowadzono doświadczenie zilustrowane na poniższym schemacie.

Objawy świadczące o przebiegu reakcji zaobserwowano tylko w jednej probówce.

Zadanie 16. (0–1)
Wskaż numer probówki, w której zaobserwowano objawy reakcji chemicznej, oraz zapisz w formie cząsteczkowej równanie zachodzącej reakcji. Zastosuj wzory, których użyto w schemacie doświadczenia.
Objawy reakcji zaobserwowano w probówce: .................
Równanie reakcji: ........................................................

Zadanie 17. (0–1)
Za pomocą pehametru zmierzono wartości pH wodnych roztworów kwasów HX i HZ o tym samym stężeniu molowym i na tej podstawie obliczono stopnie dysocjacji badanych roztworów.
Wskaż kwas (HX lub HZ), którego roztwór ma wyższe pH, oraz kwas, który w tym roztworze ma większy stopień dysocjacji α.
Kwas, którego roztwór ma wyższe pH: ...................
Kwas, który w roztworze ma wyższy stopień dysocjacji α: ....................

Zadanie 18. (0–1)
Odczyn wodnego roztworu soli pochodzącej od słabego kwasu i słabej zasady zależy od stałych dysocjacji tego kwasu i tej zasady. Wartość pH wodnego roztworu soli amonowej kwasu HZ zmierzona w temperaturze 25 °C wynosi 7.
Przeanalizuj dane dotyczące stałych dysocjacji wybranych kwasów i zasad w roztworach wodnych i podaj wartość stałej dysocjacji kwasu HZ.
..........................

2017-VI / Zadanie 6. (0–1)
Gazowy amoniak reaguje z gazowym chlorowodorem zgodnie z równaniem
NH₃ + HCl→ NH₄Cl
Uzupełnij poniższe zdania. Podkreśl właściwe określenie spośród wymienionych w każdym nawiasie.

Produkt reakcji amoniaku i chlorowodoru występuje w warunkach normalnych w (stałym /ciekłym / gazowym) stanie skupienia. Kation amonowy NH₄⁺ powstaje w wyniku (przyłączenia protonu / oddania protonu) przez cząsteczkę amoniaku. W tym kationie (wszystkie / nie wszystkie) atomy wodoru są równocenne. W reakcji z chlorowodorem amoniak pełni funkcję (kwasu / zasady) Brønsteda.

2017 VI / Zadanie 19. (0–2)
Azotany(III) ulegają w roztworach wodnych odwracalnej reakcji hydrolizy anionowej zgodnie z równaniem:
NO₂^–  + H₂O ⇄ HNO₂ + OH⁻  
Oblicz stałą równowagi tej reakcji w temperaturze 25 ºC. W obliczeniach wykorzystaj wartość stałej dysocjacji K_a kwasu azotowego(III) oraz iloczynu jonowego wody K_w w tej temperaturze. Przyjmij, że stężenie wody jest stałe.

2017 VI / Zadanie 14. (0–2)
Na wykresie przedstawiono zależność rozpuszczalności siarczanu(VI) sodu w wodzie od temperatury. W zakresie temperatury 0 ºC – 32,38 ºC w równowadze z roztworem nasyconym istnieje sól uwodniona siarczan(VI) sodu–woda (1/10) o wzorze Na₂SO₄ · 10H₂O, której rozpuszczalność w przeliczeniu na sól bezwodną ilustruje krzywa AB. W zakresie temperatury 32,38 ºC – 100 ºC w równowadze z roztworem nasyconym pozostaje sól bezwodna, jej rozpuszczalność ilustruje krzywa BC. W punkcie B rozpuszczalność siarczanu(VI) sodu jest równa około 50 g soli bezwodnej w 100 g wody.

^{Na podstawie: R.C. Wells, Sodium sulphate: its sources and uses, Washington 1923.}

W temperaturze 32,38 ºC przygotowano nasycony roztwór siarczanu(VI) sodu: rozpuszczono odpowiednią ilość soli w 200 gramach wody. Otrzymany roztwór podzielono na dwie równe próbki. Próbkę I ochłodzono do temperatury 25 ºC, a próbkę II ogrzano do temperatury 75 ºC.

Oceń, czy poniższe informacje są prawdziwe. Odpowiedź uzasadnij.
1. Po ochłodzeniu próbki I do temperatury 25 ºC wykrystalizowało około 22 gramów soli uwodnionej o wzorze Na₂SO4 · 10H₂O pozostającej w równowadze z roztworem nasyconym.
......................................................................................................................................................

2. Po ogrzaniu próbki II do temperatury 75 ºC wykrystalizowało około 6 gramów soli bezwodnej o wzorze Na₂SO₄ pozostającej w równowadze z roztworem nasyconym.
......................................................................................................................................................
 

2017-VI / Zadanie 11.
Uczeń miał wykonać zadanie polegające na otrzymaniu stałego krystalicznego chlorku miedzi(II). Dysponował niezbędnym sprzętem laboratoryjnym oraz następującymi odczynnikami:
– wodą destylowaną
– stałym azotanem(V) miedzi(II)
– kwasem solnym
– wodnym roztworem chlorku sodu
– wodnym roztworem wodorotlenku sodu.

Zadanie 11.1. (0–1)
Poniżej przedstawiono opis doświadczenia sporządzony przez ucznia.
Etap 1.
Porcję stałego azotanu(V) miedzi(II) rozpuszczę w niewielkiej ilości wody destylowanej i do otrzymanego roztworu dodam wodny roztwór wodorotlenku sodu. Powstały niebieski galaretowaty osad oddzielę od roztworu przez odsączenie na lejku z bibuły filtracyjnej i następnie przemyję go kilkukrotnie wodą destylowaną.
Etap 2.
Po przeniesieniu osadu do czystej probówki dodam do niej wodny roztwór chlorku sodu. Powstanie stały krystaliczny chlorek miedzi(II) i roztwór wodorotlenku sodu. Następnie oddzielę kryształy soli od roztworu.
Uczeń nieprawidłowo zaplanował doświadczenie, gdyż w jednym z etapów wybrał nieodpowiedni odczynnik.
Dokończ poniższe zdanie. Podaj numer etapu doświadczenia, w którym uczeń wybrał nieodpowiedni odczynnik, oraz napisz, dlaczego nie mógł użyć tego odczynnika.
Uczeń popełnił błąd w ........... etapie doświadczenia, ponieważ wybrany przez niego odczynnik ............................................... .

Zadanie 11.2. (0–1)
Podaj nazwę lub wzór odczynnika, którego powinien użyć uczeń do przeprowadzenia reakcji w tym etapie doświadczenia, w którym popełnił błąd, oraz wyjaśnij swój wybór. Opisz prawidłowy sposób wydzielenia czystego stałego chlorku miedzi(II).
Odczynnik: ...................................................
Wyjaśnienie wyboru: .....................................
Sposób wydzielenia czystego stałego CuCl₂: .............................................................................
 

2017-VI / Zadanie 9. (0–1)
Pierwszy etap przemysłowej produkcji żelaza w wielkim piecu polega na reakcji tlenku żelaza(III) z tlenkiem węgla(II) z utworzeniem Fe₃O₄ i gazowego produktu utleniania tlenku węgla(II) (etap 1.). Następnie, w etapie 2., otrzymany tlenek żelaza, w którym żelazo występuje na dwóch różnych stopniach utlenienia, poddaje się reakcji z tlenkiem węgla(II), w wyniku czego powstają metaliczne żelazo oraz ten sam gazowy produkt, który powstawał w etapie 1.
^{Na podstawie: K.−H. Lautenschläger, W. Schröter, A. Wanninger, Nowoczesne kompendium chemii, Warszawa 2007.}

Napisz w formie cząsteczkowej równania reakcji etapu 1. i etapu 2. przemysłowego procesu otrzymywania żelaza w wielkim piecu.
Etap 1.: ................................................
Etap 2.: ................................................

2017 VI / Zadanie 29. (0–1)
Głównym składnikiem kauczuku naturalnego jest polimer o następującej strukturze:

Narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) monomeru, z którego powstał kauczuk naturalny.

2017 VI / Zadanie 27.
W celu ustalenia liczby oktanowej LO benzyny porównuje się proces spalania badanego paliwa ze spalaniem mieszanki wzorcowej złożonej z dwóch składników: n-heptanu i 2,2,4-trimetylopentanu.
Zadanie 27.1. (0–1)
Napisz wzór półstrukturalny (grupowy) 2,2,4-trimetylopentanu oraz oceń, czy ten związek jest izomerem n-heptanu. Ocenę uzasadnij.
Wzór półstrukturalny:

2,2,4-trimetylopentan (jest / nie jest) izomerem n-heptanu, ponieważ
......................................................................................................................

Zadanie 27.2. (0–1)
Napisz, czy cząsteczki 2,2,4-trimetylopentanu są chiralne. Odpowiedź uzasadnij.
.....................................................................................................................

2017 VI / Zadanie 28. (0–1)
Jednym z procesów zachodzących podczas przeróbki benzyny jest izomeryzacja cykloalkenów pięcioczłonowych do cykloalkenów sześcioczłonowych. Przykładem takiej reakcji jest izomeryzacja 1-metylocyklopentenu (1-metylocyklopent-1-enu) do cykloheksenu.
^{Na podstawie: E. Grzywa, J. Molenda, Technologia podstawowych syntez organicznych, t.1, Warszawa 2008.}

Napisz równanie reakcji izomeryzacji 1-metylocyklopentenu do cykloheksenu. Zastosuj wzory uproszczone.

2017 VI / Zadanie 30. (0–2)
O węglowodorach A i B, z których każdy ma wzór sumaryczny C₅H₁₀, wiadomo, że odbarwiają one zakwaszony wodny roztwór manganianu(VII) potasu. Ponadto:
• węglowodór A wykazuje izomerię geometryczną cis–trans
• węglowodór B w reakcji polimeryzacji tworzy polimer o wzorze:

Podaj nazwę systematyczną węglowodoru A i narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) węglowodoru B.

Nazwa systematyczna węglowodoru A .................................................

Wzór węglowodoru B ..........................................................................

Oceń, czy węglowodór B może występować w postaci izomerów geometrycznych cis–trans. Odpowiedź uzasadnij.

..........................................................................................................

2017 VI / Zadanie 32.
Propanon można otrzymać z propenu na drodze dwuetapowej syntezy. Przebieg procesu  zilustrowano na poniższym schemacie.

CH₃−CH=CH₂ —^{Etap I.}→ CH₃−CH(OH)−CH₃ —^{Etap II.}→ CH₃−CO−CH₃

Zadanie 32.1. (0–1)
Spośród odczynników wymienionych poniżej wybierz te, które zastosowano w etapie I i etapie II opisanej syntezy, i wpisz ich wzory do tabeli.
HBr_(g)          H₂O, H⁺           KOH_(aq)          K₂Cr₂O_7(aq), H⁺

Zadanie 32.2. (0–1)
Określ typ (addycja, eliminacja, substytucja) i mechanizm (elektrofilowy, nukleofilowy, rodnikowy) reakcji, która zachodzi w etapie I, oraz napisz nazwę systematyczną organicznego produktu tego etapu.

Typ i mechanizm reakcji: ................................................
Nazwa systematyczna produktu: .....................................

Zadanie 32.3. (0–1)
Reakcja, która zachodzi w etapie II opisanej syntezy, jest reakcją utleniania i redukcji.
Oceń, czy związek o wzorze CH₃–CH(OH)–CH₃ jest w etapie II utleniaczem, czy – reduktorem, oraz określ liczbę moli elektronów, którą w tym etapie wymienia 1 mol tego związku.
Ten związek jest ...............................................................
1 mol tego związku wymienia ............................................

2017 VI / Zadanie 33. (0–1)
Sole sodowe kwasów karboksylowych w wyniku ogrzewania z wodorotlenkiem sodu ulegają dekarboksylacji (odszczepienie CO₂) z utworzeniem węglowodoru.
Poniżej przedstawiono ciąg przemian chemicznych, w których biorą udział propanian sodu oraz związki organiczne umownie oznaczone literami Q, X, Y i Z.

Zaznacz odpowiedź, w której podano poprawne nazwy związków Q, X, Y i Z.

2017 VI / Zadanie 34. (0–1)
Cząsteczka pewnego związku organicznego ulega przemianie, w której wyniku traci cząsteczkę wody. Organicznym produktem tej przemiany jest cząsteczka związku o nazwie γ-butyrolakton. Poniżej przedstawiono wzór półstrukturalny γ-butyrolaktonu, w którym linią przerywaną zaznaczono charakterystyczne ugrupowanie atomów.

Napisz nazwę zaznaczonego wiązania oraz wzór półstrukturalny (grupowy) cząsteczki związku, z której po oderwaniu cząsteczki wody powstaje cząsteczka γ-butyrolaktonu.

Nazwa wiązania: ..........................................................................................................................
Wzór półstrukturalny cząsteczki, z której powstała cząsteczka γ-butyrolaktonu: ...............................

2017 VI / Zadanie 35. (0–1)
Dodekan-1-ol jest alkoholem o wzorze CH₃–(CH₂)₁₀–CH₂–OH. Alkohol ten tworzy z kwasem siarkowym(VI) ester, który reaguje z wodnym roztworem wodorotlenku sodu, w wyniku czego powstaje sól – dodecylosiarczan(VI) sodu.

Napisz wzór półstrukturalny (grupowy) estru dodekan-1-olu i kwasu siarkowego(VI).

2017 VI / Zadanie 36.
Tłuszcz X jest związkiem czynnym optycznie. W wyniku reakcji uwodornienia tego tłuszczu przebiegającej w stosunku molowym n tłuszczu : n wodoru = 1 : 2 można otrzymać tłuszcz Y niewykazujący czynności optycznej. W wyniku hydrolizy tłuszczu Y z wodorotlenkiem sodu otrzymuje się wyłącznie dwa produkty.

Zadanie 36.1. (0–1)
Uzupełnij poniższy schemat tak, aby otrzymać wzór tłuszczu X. W tym celu w puste miejsca wpisz wzory odpowiednich grup węglowodorowych wybranych spośród:
−C₁₅H₃₁          −C₁₇H₃₃         −C₁₇H₃₅

Zadanie 36.2. (0–1)
Jeden z produktów hydrolizy zasadowej tłuszczu Y jest stosowany jako środek usuwający brud.
Narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) produktu hydrolizy tłuszczu Y stosowanego jako środek usuwający brud. Wzór produktu wpisz w odpowiednie pola poniższego schematu.

część hydrofobowa        część hydrofilowa

...........................  —  .............................

2017 VI / Zadanie 37. (0–1)
Kwas jabłkowy ogrzewany bez dostępu powietrza ulega procesowi dehydratacji. W tej reakcji powstają kwasy fumarowy i maleinowy oraz woda. Kwasy fumarowy i maleinowy należą do grupy nienasyconych kwasów dikarboksylowych i są względem siebie izomerami geometrycznymi. Kwas fumarowy ma nazwę systematyczną: kwas trans-butenodiowy.

Uzupełnij poniższy schemat tak, aby otrzymać równanie opisanej reakcji dehydratacji kwasu jabłkowego. Zastosuj wzory półstrukturalne (grupowe) związków organicznych i uwzględnij powstanie dwóch izomerów geometrycznych.

2HOOC−CH(OH)−CH₂−COOH —^temp.→ 2H₂O + .................... + ......................
                                                                     kwas maleinowy    kwas fumarowy

2017 VI / Zadanie 38.
Kwas galusowy, czyli kwas 3,4,5-trihydroksybenzoesowy, jest jednym ze składników liści herbaty. Należy on do grupy tzw. kwasów fenolowych. Galusan propylu, który jest estrem kwasu galusowego i propan-1-olu, znalazł zastosowanie jako przeciwutleniacz – stosuje się go w przemyśle spożywczym jako dodatek do żywności (symbol E310 w spisie dodatków)i w przemyśle kosmetycznym.
W celu wykrycia kwasu galusowego w żółto zabarwionym naparze herbaty, do probówki, w której znajdował się ten napar, dodano wodny roztwór chlorku żelaza(III). Stwierdzono, że w wyniku reakcji kompleksowania powstało granatowofioletowe zabarwienie.

Zadanie 38.1. (0–2)
Spośród poniższych wzorów wybierz wzory wszystkich związków chemicznych, które można wykryć za pomocą chlorku żelaza(III). Podkreśl numery oznaczające wzory wybranych związków. Napisz, który element budowy kwasu galusowego przesądził o użyciu chlorku żelaza(III) do wykrycia tego kwasu w herbacie.

Zadanie 38.2. (0–1)
Narysuj wzór półstrukturalny (grupowy) lub uproszczony organicznego anionu o najwyższym ładunku ujemnym, który może być obecny w roztworze po reakcji galusanu propylu z nadmiarem wodnego roztworu wodorotlenku sodu.

2017 VI N / Zadanie 4. (0–1)
Spośród substancji, których wzory przedstawiono poniżej, wybierz wszystkie, w których między cząsteczkami danej substancji mogą się tworzyć wiązania wodorowe. .
H₂O    C₂H₅OH    CH₃NH₂    CH₄    NH₃ 

2017 VI / Zadanie 40. (0−1)
W dwóch probówkach znajduje się zawiesina świeżo wytrąconego wodorotlenku miedzi(II). Do jednej probówki dodano wodny roztwór albuminy (białka), a do drugiej – wodny roztwór glicyny. Przebieg doświadczenia zilustrowano na poniższym rysunku.

Tylko w jednej probówce powstał różowofioletowy roztwór.

Podaj numer probówki, w której zaobserwowano opisaną zmianę, oraz napisz, który element budowy cząsteczki związku zadecydował o przebiegu reakcji w wybranej probówce.

Numer probówki: ...................

Element budowy, którego obecność zadecydowała o przebiegu reakcji: ............................................

2017 VI / Zadanie 39. (0–1)
Poniżej przedstawiono wzory taflowe α-D-glukopiranozy i α-D-fruktofuranozy.

W cząsteczce sacharozy jednostka α-D-glukopiranozy połączona jest z jednostką β-D-fruktofuranozy wiązaniem α,β-1,2-O-glikozydowym.

Uzupełnij poniższe zdania. Podkreśl właściwe określenie spośród wymienionych w każdym nawiasie.

Sacharoza daje (pozytywny / negatywny) wynik próby Trommera, co oznacza, że (jest / nie jest) cukrem redukującym. Jest to spowodowane faktem, że w cząsteczce tego disacharydu lokalizacja wiązania glikozydowego (umożliwia / uniemożliwia) odtworzenie grupy (aldehydowej / ketonowej) w jednostce glukozowej i grupy (aldehydowej / ketonowej) w jednostce fruktozowej.

2017 VI / Zadanie 21 . (0–2)
W wysokiej temperaturze (900–1000 °C) węglan wapnia ulega rozkładowi, którego przebieg opisuje równanie:
CaCO₃ —^ogrzewanie→ CaO + CO₂  
Próbkę węglanu wapnia o masie 10,00 gramów prażono przez pewien czas w otwartym naczyniu. Po przerwaniu ogrzewania stwierdzono, że w naczyniu znajdowało się 6,04 grama substancji stałych.
Oblicz, jaki procent początkowej masy węglanu wapnia nie uległ rozkładowi.

2017 VI N / Informacja do zadań 12.–13.
W wyniku reakcji chemicznej roztworu siarczanu(IV) sodu z siarką otrzymuje się wodny roztwór tiosiarczanu sodu. Proces ten można opisać równaniem:
S + Na₂SO₃ → Na₂S₂O₃ 
^{Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2004.}
W wodzie rozpuszczono 6,3 g Na₂SO₃ ⋅ 7H₂O i dodano nadmiar siarki. Otrzymaną mieszaninę gotowano przez pewien czas, po czym przesączono w celu usunięcia nadmiaru siarki. Z przesączu po ochłodzeniu otrzymano 5,2 g kryształów uwodnionego tiosiarczanu sodu. Ten związek, poddany odwodnieniu pod obniżonym ciśnieniem, zmniejszył swoją masę o 36,3%.

Zadanie 12. (0–2)
Wykonaj odpowiednie obliczenia i podaj wzór hydratu tiosiarczanu sodu, który otrzymano z mieszaniny poreakcyjnej w wyniku krystalizacji.

Zadanie 13. (0–2)
Załóż, że synteza tiosiarczanu sodu zachodzi z wydajnością 100%, i oblicz, jaka była wydajność procesu krystalizacji.

2017 VI N/ Zadanie 15.
Cząsteczki fluorowodoru ulegają asocjacji, czyli łączą się ze sobą, tworząc zygzakowate łańcuchy. W temperaturze bliskiej temperatury wrzenia równej 293,7 K i pod ciśnieniem p = 1013 hPa gęstość par fluorowodoru wynosi 4,98 g · dm^–3.
^{Na podstawie: A. Bielański, Podstawy chemii nieorganicznej, Warszawa 2010.}

Zadanie 15.1. (0–1)
Oblicz masę molową asocjatu fluorowodoru (HF)_n w temperaturze 293,7 K i pod ciśnieniem 1013 hPa oraz ustal liczbę cząsteczek n tworzących ten asocjat. Objętość molowa gazu w tych warunkach temperatury i ciśnienia jest równa 24,1 dm³ · mol^–1.

Zadanie 15.2. (0–1)
Wyjaśnij, dlaczego cząsteczki fluorowodoru ulegają asocjacji.
.........................................................................................