Alkohole - pochodne węglowodorów, które w cząsteczkach mają grupę -OH zamiast jednego atomu wodoru
Grupa funkcyjna alkoholi: -OH, grupa hydroksylowa
Grupa alkilowa - część cząsteczki alkanu bez jednego atomu wodoru.
Np. −CH3, −C2H5 ogólnie oznaczana jako -R.
Alkohole zbudowane są więc z grupy alkilowej -R i grupy hydroksylowej -OH.
Wzór ogólny alkoholi monohydroksylowych: CnH2n+1OH lub R-OH
Budowa cząsteczek alkoholi
Podział alkoholi | |
monohydroksylowe mają 1 grupę -OH w cząsteczce |
polihydroksylowe mają więcej niź 1 grupę -OH w cząsteczce |
Tworzenie nazw alkoholi: nazwę tworzy się od nazwy węglowodoru dodając końcówkę -ol
Tworzenie wzorów: w cząsteczce alkanu zamiast jednego atomu wodoru pisze się grupę -OH
węglowodór | alkohol | wzór sumaryczny | wzór półstrukturalny | wzór strukturalny |
metan | metanol alkohol metylowy |
CH3OH | CH3–OH | |
etan | etanol alkohol etylowy |
C2H5OH | CH3–CH2–OH | |
propan | propanol alkohol propylowy |
C3H7OH | CH3–CH2–CH2–OH | |
butan | butanol alkohol butylowy |
C4H9OH | CH3–CH2–CH2–CH2–OH |
Własności fizyczne | |
metanol | etanol |
bezbarwna ciecz charakterystyczny zapachu dobrze miesza się z wodą silna trucizna |
bezbarwna ciecz |
Metanol i etanol powoduje ścinanie białka, dlatego są szkodliwe dla organizmu. Po zmieszaniu tych alkoholi z wodą następuje zmniejszenie objętości roztworu - kontrakcja. |
Fermentacja alkoholowa
Pod wpływem enzymów wytwarzanych przez drożdże z glukozy powstaje alkohol etylowy
C6H12O6 → 2C2H5OH + 2CO2
Spalanie alkoholi | |
całkowite |
2CH3OH + 3O2 → 2CO2 + 4H2O |
niecałkowite (półspalanie) |
CH3OH + O2 → CO + 2H2O |
niecałkowite |
2CH3OH + O2 → 2C + 4H2O |
Alkohole mają odczyn obojętny - nie ulegają dysocjacji jonowej. Grupa hydroksylowa -OH nie odłącza się, wodór również nie odłącza się od czasteczki.
Glicerol
Glicerol należy do alkoholi polihydroksylowych (mających kilka grup hydroksylowych).
Nazwy: glicerol, propano-1,2,3-triol
C3H5(OH)3 |
Własności fizyczne bezbarwna, gęsta, bezwonna ciecz bardzo dobrze miesza się z wodą |