Roztwory

Roztwór to mieszanina jednorodna, w której jedna substancja (nazywana substancją rozpuszczoną) jest całkowicie rozpuszczona w innej substancji (nazywanej rozpuszczalnikiem).

Na przykład, jeśli dodasz cukier do szklanki wody i dobrze wymieszasz, cukier “zniknie” - ale naprawdę jest on po prostu rozpuszczony w wodzie. Woda jest tutaj rozpuszczalnikiem, a cukier jest substancją rozpuszczoną.

Inne przykłady roztworów, które możemy spotkać na co dzień, to:

• Woda morska, która jest roztworem soli mineralnych w wodzie.
• Woda gazowana, która jest roztworem dwutlenku węgla w wodzie.
• Ocet, który jest roztworem kwasu octowego w wodzie.

Roztwory są bardzo ważne dla życia na Ziemi. Na przykład, rośliny pobierają wodę z gleby, która zawiera rozpuszczone sole mineralne niezbędne do ich wzrostu. Podobnie, ludzie i zwierzęta piją wodę, która zawiera rozpuszczone substancje odżywcze niezbędne do naszego zdrowia.

Roztwory nasycone i roztwory nienasycone

Roztwory nasycone i roztwory nienasycone to dwa typy roztworów, które różnią się ilością substancji rozpuszczonej w rozpuszczalniku.

Roztwór nasycony to taki roztwór, który zawiera maksymalną ilość substancji rozpuszczonej, jaką można rozpuścić w danym rozpuszczalniku przy określonych warunkach, takich jak temperatura i ciśnienie. Jeśli dodasz więcej substancji do roztworu nasyconego, nie rozpuści się ona, ale pozostanie jako osad na dnie naczynia.
Przykładem może być syrop cukrowy, w którym dodanie więcej cukru nie zwiększy jego słodkości, ponieważ cukier po prostu opadnie na dno naczynia.

Roztwór nienasycony to taki roztwór, który zawiera mniej substancji rozpuszczonej, niż jest to możliwe do rozpuszczenia w danym rozpuszczalniku przy określonych warunkach. W roztworze nienasyconym, jeśli dodasz więcej substancji, rozpuści się ona, zwiększając stężenie roztworu. Przykładem może być szklanka herbaty, do której możesz dodać więcej cukru, aby stała się słodsza.

Aby z roztworu nienasyconego otrzymać roztwór nasycony można:
- dodać więcej substancji
- obniżyć temperaturę roztworu
- odparować część rozpuszczalnika

Aby z roztworu nasyconego otrzymać roztwór nienasycony można:
- dodać więcej rozpuszczalnika
- podwyższyć temperaturę roztworu

Roztwór stężony i roztwór rozcieńczony to dwa typy roztworów, które różnią się ilością substancji rozpuszczonej w rozpuszczalniku.

Roztwór rozcieńczony i roztwór strężony

Roztwór stężony to taki roztwór, który zawiera dużą ilość substancji rozpuszczonej w porównaniu do ilości rozpuszczalnika. Na przykład, jeśli dodasz dużo cukru do szklanki wody, otrzymasz roztwór stężony cukru. W roztworach stężonych, stężenie substancji rozpuszczonej może wynosić kilkadziesiąt procent.

Roztwór rozcieńczony to taki roztwór, który zawiera małą ilość substancji rozpuszczonej w porównaniu do ilości rozpuszczalnika. Na przykład, jeśli dodasz tylko trochę cukru do szklanki wody, otrzymasz roztwór rozcieńczony cukru. W roztworach rozcieńczonych, stężenie substancji rozpuszczonej może wynosić tylko kilka procent.

Roztwory stężone i rozcieńczone to dwa typy roztworów, które różnią się ilością substancji rozpuszczonej w rozpuszczalniku.

Przykłady roztworów stężonych:

Syrop cukrowy: Jest to bardzo słodki płyn, który powstaje, gdy dodasz dużo cukru do wody i wymieszasz, aż cukier całkowicie się rozpuści.
Sok w postaci syropu: Jest to bardzo mocny sok owocowy, który musisz rozcieńczyć wodą przed piciem.
Koncentraty spożywcze: Są to bardzo mocne roztwory różnych składników, które musisz rozcieńczyć wodą przed spożyciem.
Płyny do prania i płukania tkanin: Są to mocne roztwory detergentów, które rozcieńcza się wodą przed użyciem.
Szampony: Są to mocne roztwory detergentów i innych składników pielęgnacyjnych, które rozcieńczają się wodą podczas mycia włosów.

Przykłady roztworów rozcieńczonych:

Herbata z cukrem: Jest to lekko słodki napój, który powstaje, gdy dodasz trochę cukru do gorącej herbaty i wymieszasz, aż cukier całkowicie się rozpuści.
Woda do gotowania makaronu z solą: Jest to lekko słony płyn, który powstaje, gdy dodasz trochę soli do wody przed gotowaniem makaronu.
Woda sodowa: Jest to lekko gazowany napój, który powstaje, gdy dodaje się trochę dwutlenku węgla do wody.
Fizjologiczny roztwór soli: Stosowany w medycynie  do nawadniania organizmu, do inhalacji, do nawilżania oczu, do nawilżania i oczyszczania nosa.
Napój przygotowany z soku w postaci syropu: Jest to lekko słodki napój, który powstaje, gdy dodasz trochę soku w postaci syropu do wody i wymieszasz, aż sok całkowicie się rozpuści.

Koloidy i zawiesiny

Podział ze względu na wielkość cząstek substancji

Roztwór właściwy. Cząsteczki substancji są rozpuszczone w wodzie, niewidoczne, tworzy sie mieszanina jednorodna. Np. roztwór cukru w wodzie.

Koloid. Cząstki substancji większe niż w roztworze a mniejsze niż w zawiesinie, są zawieszone i rozproszone w rozpuszczalniku, nie opadają na dno naczynia, widoczne jako zmętnienie. Np. mydło w wodzie., .

Zawiesina. Duże cząstki, które nie rozpuszczają się w wodzie i opadają na dno naczynia pod wpływem swego ciężaru.

Koloidy i zawiesiny to dwa różne typy mieszanin, które spotykamy w codziennym życiu.

Przykłady koloidów
- mleko (gdzie tłuszcz jest rozproszony w wodzie)
-  mgła (gdzie krople wody są rozproszone w powietrzu)
- kremy i balsamy, są koloidami, gdzie jedna substancja jest rozproszona w drugiej.

Przykłady zawiesin
- sok pomarańczowy z miąższem - miąższ jest zawieszony w soku, ale z czasem osiada na dnie szklanki
- leki mogą być dostarczane jako zawiesiny, gdzie cząstki leku są zawieszone w płynie

W przemyśle spożywczym, wiele produktów, takich jak sosy i napoje, są albo koloidami, albo zawiesinami.