Tlenki

Tlenki to dwuskładnikowe związki tlenu z innymi pierwiastkami.
Wzór ogólny tlenków: X_aO_b

 Ustalanie wzoru sumarycznego tlenku - metoda krzyżowa. Przenosimy wartościowość jednego pierwiastka za symbol drugiego pierwiastka. Powstałe indeksy dzielimy przez największy wspólny dzielnik.

Przykład.

Większość wzorów sumarycznych można w taki sposób wyprowadzić, jednak są wyjątki np. P₄O₁₀. Sumaryczny wzór tego tlenku wynika z jego struktury.

Nazwy tlenków podaje się według schematu:
[tlenek (nazwa pierwiastka) (wartościowość pierwiastka)],
jeśli pierwiastek ma tylko jedną wartościowość wówczas nie podaje się jej.

Przykłady:
Fe₂O₃ tlenek żelaza (III), tlenek żelaza(II) FeO, CuO tlenek miedzi(II), Cu₂O tlenek miedzi(I), SO₃ tlenek siarki(VI), SO₂ tlenek siarki(IV), Na₂O tlenek sodu, MgO tlenek magnezu

Niektóre sposoby otrzymywania tlenków

I. Reakcje syntezy pierwiastków z tlenem - utlenianie. Tym sposobem można otrzymać najwięcej tlenków.
Przykłady

II. Przyłączenie tlenu do tlenków - może zajść wówczas, gdy pierwiastek połączony z tlenem ma inne, wyższe wartościowości

2SO₂ + O₂  → 2SO₃                      tlenek siarki(IV) → tlenek siarki(VI)
2Cu₂O + O₂  → 2CuO                   tlenek miedzi(I) → tlenek miedzi(II)
2NO + O₂  → 2NO₂                        tlenek azotu(II) → tlenek azotu(IV)
2CO + O₂  → 2CO₂                       tlenek wegla(II) → tlenek wegla(IV)
4FeO + O₂  → 2Fe₂O₃                  tlenek żelaza(II) → tlenek żelaza(III)

Wiązania w tlenkach
Pierwiastki grup 1, 2 i 13 tworzą z tlenem wiązania jonowe.
Pierwiastki grup 14-17 tworzą z tlenem wiązania kowalencyjne spolaryzowane.

Podział tlenków
Tlenki niemetali. Np. SO₂, SO₃, NO₂, N₂O₃, P₃O₆, P₄O₁₀, CO₂, ClO₂, Cl₂O₆
Tlenki metali. Np. Na₂O, K₂O, MgO, NiO, CuO, PbO, Al₂O₃, ZnO, Fe₂O₃