Budowa atomu, liczba atomowa, liczba masowa.
Atom to najmniejsza cząstka pierwiastka, która zachowuje jego właściwości fizyczne i chemiczne.
Struktura atomu
W środku atomu znajduje się jądro atomowe. W przestrzeni wokół jądra poruszają się elektrony.
Masę cząstek, które wchodzą w skład atomów podaje się w jednostkach masy atomowej [u].
1 u = 0,166 • 10−23 g
Składniki atomu
| Cząstka | Symbol | Masa | Ładunek elementarny |
| proton | p, p+, 11p | ok.1u | +1 |
| neutron | n, n0, 10n | ok.1u | 0 |
| elektron | e, e−, 0−1e | ok. 0,00055u | −1 |
Atom jest elektrycznie obojętny. W jądrze atomu jest tyle samo protonów (ładunków dodatnich) co elektronów (ładunków ujemnych) znajdujących się w przestrzeni wokół niego.
Przykład. Ładunek jądra atomowego azotu wynosi +7 a wokół niego znajduje się 7 elektronów o takim samym sumarycznym ładunku ujemnym.
Wielkości relatywne
- Jądro atomu skupia prawie cała masę atomu i zajmuje bardzo małą objętość w stosunku do wymiaru atomu.
- Większość objętości atomu to pusta przestrzeń, w której poruszają się elektrony.
- Średnica atomu jest ok. 105 razy większa od średnicy jądra atomowego.
Jony
W atomie może być nadmiar elektronów lub ich niedomiar. Takie atomy nazywane są jonami.
Jony z nadmiarem elektronów to aniony (jony ujemne).
Jony z niedomiarem elektronów to kationy (jony dodatnie).
Przykłady:
Atom tlenu ma 8 protonów i 8 elektronów - jest elektrycznie obojętny.
Jon tlenu na 8 protonów i 10 elektronów - jest anionem (jonem ujemnym).
Atom sodu ma 11 protonów i 11 elektronów - jest elektrycznie obojętny.
Jon sodu ma 11 protonów i 10 elektronów - jest kationem (jonem dodatnim)
Nukleony – cząstki wchodzące w skład jądra: protony i neutrony.
Jądro atomowe:
- zbudowane jest z protonów i neutronów (nukleonów)
- skupia w sobie prawie całą masę atomu (ponad 99,9%)
- ma ładunek dodatni, którego wartość zależy od liczby protonów
- w jądrach atomowych tego samego pierwiastka jest tyle samo protonów
- w jądrach atomowych tego samego pierwiastka może być różna ilość neutronów.
Oddziaływania w atomie
- siły odpychania między elektronami (mają ładunki jednoimienne)
- siły odpychania między protonami (mają ładunki jednoimienne)
- siły przyciągania między protonami a elektronami (mają ładunki różnoimienne)
- Co to jest pierwiastek - Co to są izotopy wraz z przykładami - Jak wyznacza się liczbę atomową i liczbę masową pierwiastka - Co to są nuklidy - Na czym polega defekt masy - Jak działają siły jądrowe