Przemiany promieniotwórcze

Promieniotwórczość (radioaktywność) to zdolność  do samorzutnego rozpadu jąder atomowych niektórych pierwiastków chemicznych (pierwiastki promieniotwórcze). Jądra te rozpadają się, ponieważ są nietrwałe - siły odpychania między protonami są zbyt duże, aby utrzymały się one razem. Emitując cząstki przekształcają się w trwałe jądra nowych atomów o mniejszej masie atomowej.

Trwałość jąder atomowych zależy od ilości protonów i neutronów.
W przybliżeniu można określić, że stosunek ilości protonów do ilości neutronów jest bliski 1 - 1,6 w trwałych izotopach lekkich pierwiastków (l.at. 1-20).
Powyżej liczby masowej 210 wszystkie izotopy są nietrwałe.

Przemian promieniotwórczych  nie klasyfikuje się jako przemian fizycznych ani jako reakcji chemiczych - są to reakcje jądrowe.

---

Przemiana α 

• Przemiana α polega na wyrzuceniu z jądra atomu cząstki, która składa się z 2 protonów i 2 neutronów (jadra helu-4).
  Cząstki te oznacza się: α, ₂⁴α , ₂⁴He²⁺, ₂⁴He
• Przemianom α ulegają nuklidy z nadmiarem protonów.

Atom, który uległ przemianie  α przekształca się w atom innego pierwiastka  o liczbie atomowej mniejszej o 2 i liczbie masowej mniejszej o 4.
Ogólnie: _Z^A X → _Z-2^A-4Y +  ₂⁴α

 Przykłady rozpadów alfa:
₉₂²³⁸U → ₉₀²³⁴Th + ₂⁴α
₉₀²³²Th → ₈₈²²⁸Ra + ₂⁴α

Przemianę α można również zapisać z uwzględnieniem elektronów
_Z^A X → _Z-2^A-4Y +  ₂⁴He²⁺ + 2e⁻

---

Zagadnienia - Co to jest promieniotwórczośÄ‡ - Dlaczego jądra atomów się rozpadają - TrwałośÄ‡ jąder atomowych - Opis przemiany α, schemat ogólny, przykłady rozpadów - Opis przemiany β– i przemiany β+, schemat ogólny i przykłady - Rodzaje promieniowania - Okres połowicznego rozpadu - wzory na obliczanie. - PromieniotwórczośÄ‡ naturalna. - Szeregi promieniotwórcze. - Wykorzystanie zjawiska promieniotwórczości. - Wychwyt elektronu K. - Prawo przesunięć Soddyego i Fajansa.