Katalizatory, reakcje katalityczne

Treść

1. Katalizator: Substancja, która przyspiesza reakcję chemiczną poprzez obniżenie energii aktywacji.
2. Reakcja katalityczna: W reakcji katalitycznej powstają etapy pośrednie (kompleks aktywny z katalizatorem) i maleje energia aktywacji procesu.
3. Mechanizm reakcji katalitycznej: Podczas zderzenia cząsteczek powstają produkty pośrednie, z udziałem katalizatora.
4. Biokataliza: Proces przyspieszania reakcji biochemicznych, katalizatorami są enzymy (katalizatory białkowe).
5. Kataliza homogeniczna: Katalizator jest w tej samej fazie co substraty.
6. Kataliza heterogeniczna: Katalizator znajduje się w innej fazie niż substraty (reakcja przebiega na granicy faz).
7. Autokataliza: Powstający produkt wpływa na szybkość reakcji, czyli jeden z produktów reakcji staje się katalizatorem.
8. Inhibitor: Działa odwrotnie do katalizatora - spowalnia reakcję lub ją zatrzymuje.
9. Przykłady wykorzystania inhibitorów: Spowolnienie korozji, w medycynie leki mogą być inhibitorami - zmniejszają aktywność enzymów.
10. Przykładowe substancje stosowane jako katalizatory: Fe, Ni, Pt, Pd, NiO, ZnO, MnO2, FeCl3, AlCl3, V2O5, H2SO4.
11. Wykorzystanie biokatalizy w produkcji: Witamin, leków, kremów, proszków do prania, detergentów, serów, etanolu ze skrobi, kwasu octowego.
12. Działanie katalizatora na poziomie molekularnym: Katalizator może działać na poziomie molekularnym, wpływając na szybkość reakcji.
13. Przykładowa reakcja z wykorzystaniem inhibitora: 2H2O2 → 2H2O + O2, jako inhibitor wykorzystuje się tu H3PO4, który spowalnia, stabilizuje rozkład H2O2.